Friday, April 21, 2017

පර්යේෂණයක ක්‍රමවේදය යනු කුමක්ද ?




          පර්යේෂණයක විධික්‍රමය යනු ක්‍රමවේදය නොව , ක්‍රමවේදය යනු විධික්‍රම පිළිබද න්‍යායික හා දාර්ශනික පදනම සහ සාධාරනියකරණයන් කිරීමයි.
තම තේරීම යම්කිසි න්‍යායික තලයක සිට සාධාරණියකරණය කිරීමට පර්යේෂකයාට සිදු වේ. මෙය “විධික්‍රමය පිළිබද ක්‍රමවේදාත්මක සාධාරණියකරණය” වේ. මෙලෙස සාධාරණියකරණය කරන ඉහල තලය නම් , “ ඥානය පිළිබද විද්‍යාවයි ” . එනම් , ඥාන මිමන්සාවයි .
පර්යේෂණය යනු ඥානසම්පාදනය කිරීම නම්, විධික්‍රමය පිළිබද ඥානනය කරමින් න්‍යායාත්මක මග පෙන්වීම යටතේ , ඥාන මිමන්සාත්මක සාධාරණියකරණයක් කල යුතු වේ.
 ඥාන මිමන්සාව දර්ශනවාදයේ ශාඛාවකි. එහිදී , ඥාන මිමන්සාව විවරණය වන්නේ පහත ප්‍රශ්න වලට අනුවය.
·       ලෝකය ගැන දැනුම ලබා ගැනීමට ඇති මාර්ග මොනවද ?
·       තමන් විසින් සොයාගත් දැනුම, ඥානය වලංගු බව කියන්නේ කුමන පදනමක සිටද ?
·       ඥානය ලබා ගැනීමට ඇති මාර්ග වලින් වඩාත්  වලංගු වන්නේ කුමන මාර්ගද ?
·       අපගේ දැනුමෙහි වාස්තවිකත්වයක් නැතහොත් නිශ්චිතභාවයක් තිබෙන්නේද ?
·       ඥානයේ නිශ්චිත බව සදහා ඇති මිනුම් දඩු මොනවද ?
·       වාස්තවික ඥානයක් කියා දෙයක් නැතිනම් , ඥානය යනු සාපේක්ෂ දෙයක්ද ?
පර්යේෂණය යනු , ඥාන සම්පාදන මාද්‍යක් යයි , තේරුම් ගත විට ඉහත ප්‍රශ්න විසදා ගත හැක.
සමාජීය විධ්‍යවන්ගේ ක්‍රමවේදාත්මක සම්ප්‍රධායන් දෙකක් ඇත.
1.    වාස්තවිකවාදී සම්ප්‍රධාය
2.    මනොමුලවාදී සම්ප්‍රධාය
එහෙත් , 1970 වර්ෂයේදී මෙම සම්ප්‍රදායන් දෙකට විකල්ප ලෙස , විවේචනාත්මක යථාර්ථවාදය ( critical realism ) නමැති සම්ප්‍රදාය බිහි වුනි.
ක්‍රමවේදය පිළිබද වාස්තවිකවාදී සම්ප්‍රදාය සම්බන්ධ වී තිබෙන්නේ ප්‍රත්‍යක්ෂමුලවාදී හා අනුභූතිවාදී සමාජීය විද්‍යා සමගය. 
වාස්තවිකවාදී   ක්‍රමවේදයේ මුලික මුලධර්ම
·       වාස්තවික ලෝකය මිනිසාට එපිටින් තිබෙන දෙයක් නිසා , මනුෂ්‍ය චින්තනයට පරිබාහිරව සහ ස්වාධීනව පවත්නා වාස්තවික යථාර්තයක් (objective reality ) ලෙස පවතී.
·       ගවේෂණය සදහා වූ වාස්තවික විධික්‍රම මගින් ,  වාස්තවික ලෝකය ඥානනය කරන්නේ පර්යේෂකයාගේ පුද්ගලික අදාස් වලින් සහ අගතීන්ගෙන් ස්වාධිනවය.
·       වාස්තවික ඥානය වනාහි , පුර්ව ඇගයීම් වලින් තොර (value – free ) විද්‍යාත්මක හා සත්‍යෙක්ෂණය කල හැකි දැනුමකි.
·       වාස්තවික පර්යේෂණ විධික්‍රම අවශ්‍ය වන්නේ , වාස්තවික ලෝකය පිලිබදව අපගෙන් සිදුවන අගතීන්ගෙන් දුෂණය නොවූ කරුණු (hard data ) ලබා ගැනීමටය. මේ සදහා යොදා ගන්නේ , ප්‍රමාණික හා ප්‍රමානගත කල හැකි දත්තයන් වේ.
මනෝ මුලවාදී ක්‍රමවේදයේ මුලික මුලධර්ම
·       සමාජීය හා මානවීය ලෝකයේ මනුෂ්‍යන් විසින් නිර්මාණය කරනු ලැබූ නිසා එය මනෝ මුලික ලෝකයකි.
·       වාස්තවික සත්‍ය හෝ වාස්තවික යථාර්තය කියා දෙයක් නැත. ලෝකය තේරුම් ගැනීම යනු මනෝ මුල ලෝකය මනුෂ්‍යන් ලෝකය තේරුම් ගන්න ආකාරයටම පර්යේෂකයාද තෙරුම් ගැනීමය.
·       පර්යේෂණයේ අරමුණ විය යුත්තේ මනුෂ්‍යන් තම සමාජ ලෝකය තේරුම් ගන්න ආකාරය ඔවුන්ගේම ප්‍රභේදයන් මගින් තේරුම් ගැනීමයි.
දහනම වන සියවසේ පටන් සමාජීය විද්‍යාවන් වර්ධනය වුයේ වාස්තවික - මනෝ මුලවාදී බෙදීම් පදනම් කොට ගෙනය. නමුත් මෙම සම්ප්‍රධායන් දෙකට පරිබාහිරව විවේචනාත්මක යථාර්ථවාදය විකල්ප ප්‍රවේශයක් ලෙස බිහි වුන අතර එම ප්‍රවේශයේ උපකල්පන පහත ආකාරය වේ. මෙම ප්‍රවේශය වැඩි දියුණු කලේ රෝයි භාස්කර් හා ඔහුගේ සගයන් විසිනි.
·       සමාජ ලෝකයේ පවතින යථාර්තයක් නම් , සමාජ ව්‍යුහයන් , සමාජ ක්‍රියාවලින්, සමාජ පන්ති සහ ආර්ථික සම්බන්ධතා යන මනුෂ්‍යන්ගේ පැවැත්මේ තත්වයන් ප්‍රධාන වශයෙන් නිර්ණය කරනු ලබන්නේ මෙම වාස්තවික යථාර්තයන් විසිනි .
·       මෙම වාස්තවික යථාර්තයන් මිනිසාට ඥානනය කල හැක. මනුෂ්‍ය වීඥානයට ඒවා ග්‍රහණය කල හැක. තේරුම්ගත හැකිය.
·       මනුෂ්‍යයින් වාස්තවික යථාර්ථයේ වහළුන් නොව මනුෂ්‍ය තර්කනයන්ට ඒවා වෙනස් කල හැකිය.
සමාජීය විද්‍යා පර්යේෂණ සදහා ඇති හොදම විධික්‍රම වන්නේ ප්‍රත්‍යක්ෂමුල / අනුභූතිවාදී විධික්‍රමයන්ය . (ප්‍රජා විද්‍යාඥයින් , භූගෝල විද්‍යාඥයින්, දේශපාලන විද්‍යාඥයින්, ) විසින් බොහෝ විට භාවිතා කොට ඇත. ලංකාවේ බොහෝ පර්යේෂකයින් මේ සදහා අනුගතවී ඇත. එහෙත් මේ සදහා විවෙචාන එල්ල වූ අතර එයට විකල්ප ලෙස පහත වර්ගීකරණය බිහිවිය.
v පශ්චාත් - ප්‍රත්‍යක්ෂමුල ක්‍රමවේදයන වර්ධනය වෙමින් එයට සාපේක්ෂව ,
§  ප්‍රපන්චවේදය (phenomenology)
§  මානව ප්‍රජා ක්‍රමවේදය (ethnomethodalogy)
§  මාක්ස්වාදය
§  විචාරාත්මක න්‍යාය
§  අර්තදිපනවේදය
(විද්‍යාව, ඉතිහාසය, ස්ත්‍රීවාදී අධ්‍යන, සංස්කෘතික හා සාහිත්‍ය අධ්‍යන, ආගම් අධ්‍යන) වැනි සමාජීය හා මානවීය විද්‍යා පර්යේෂණ සදහා යොදා ගෙන ඇත.
මෙම විධික්‍රමික පියවර සියල්ල නිශ්චිත ක්‍රමවේදාත්මක උපකල්පන කීපයක් මත පදනම් වේ. ඒවා නම් ,
·       පර්යේෂකයා තමන් අධ්‍යනය කරන මනුෂ්‍ය ලෝකයට ඇතුළුව තේරුම් ගත  යුත්තේ , ප්‍රජාවගේම සංස්කෘතික , බුද්ධිමය සහ කතිකාමය ප්‍රභේදයන් ආශ්‍රිතව යන්නයි.
·       පර්යේෂකයාගේ කාර්ය වන්නේ මනුෂ්‍යන් විසින් ගොඩ නගන ලද සමාජ යථාර්තය මතුකොට පෙන්වීමයි. එය මනුෂ්‍යාට ස්වාධීනව පවතින යථාර්තයක් නොව මනුෂ්‍යා විසින්ම තම එදිනෙදා ජීවිතය සදහා ගොඩ නගා ගනු ලබන්නකි. යථාර්තය මනෝ මුල එකකි. මිනිසා විසින් නිර්මාණය කර ගත්තකි.
මෙහි කේන්ද්‍රීය අදහස නම් , ස්වභාවික විද්‍යාවන් තුල වර්ධනය වූ අනුභූතික අදහස නම් , අවශ්‍ය සංශෝධන සහිතව , සමාජ හා මානවීය ලෝකය අධ්‍යනය කිරීමට යොදාගත යුතුය යන්නයි. සමාජය අධ්‍යනය කිරීමට විද්‍යාවක් අවශ්‍ය වන්නේ නම් , ඒ සදහා ස්වභාවික විද්‍යා උපක්‍රමය අනුගමනය කල යුතුය.
 එහෙත් සමහර චින්තකයින් මෙයට අභියෝග කොට සමාජය හැදෑරීමට නම් , සමාජ අධ්‍යනයට සුදුසු සමාජීය විද්‍යා ක්‍රම ගොඩ නැගිය යුතු  බව කියා සිටි. මෙහිදී
ප්‍රත්‍යක්ෂමුල ක්‍රමවේදය “ විද්‍යාවන්ගේ ඒකත්වය “  (unity of sciences ) වෙනුවෙන් පෙනී සිටි.
පශ්චාත්  - ප්‍රත්‍යක්ෂමුලවාදී ක්‍රමවේදය  වෙනුවෙන් පෙනී සිටියේ, විද්‍යාවන්ගේ සුවිශේෂත්වය (specificity of sciences )
මෑත කාලයේ මතුකර ගත් තවත් ද්විත්ව විභේදනයක් නම් ,
1.    වාස්තවිකත්වය - මනෝ මුලත්වය (objectivity - subjectivity )
2.    ව්‍යුහය - කතෘකයා (structure – agency)
ක්‍රමවේදය පිළිබද සිතා ගැන්මකට පර්යේෂකයා අදහස් කරන විට මෙම පියවර අනුගමනය කල හැක.
·       යෝජිත පර්යේෂණය සදහා සුදුසු විධික්‍රම මොනවාදැයි තාවකාලිකව තීරණය කිරිම. ඉන් පසු , එම විධික්‍රම වල ක්‍රමවේදාත්මක හා ඥාන මිමන්සාත්මක උපකල්පන හා පදනම ගැන සිතිය හැක. 
ප්‍රත්‍යක්ෂමුලවාදී ඥාන මිමන්සාව සහ  විධික්‍රමය
·       මෙම විධික්‍රමය සකස් විය යුත්තේ සමාජ ප්‍රපංචයන් පිළිබද කරුණු සෙවීමටය. (hard facts )
·       එම කරුණු විග්‍රහ කල හැකි කරුණු නම් මානනය ,පරික්ෂාව , සංඛ්‍යා විද්‍යාත්මක විශ්ලේෂණය යන ඒවා වේ.
·       එම විශ්ලේෂණ මගින් , සමාජ ලෝකය පිළිබද නීති , සහ පැහැදිලි කිරීම් සොයාගත හැකිය. මේවා ප්‍රත්‍යක්ෂමුලවාදයේ හැදින්වෙන්නේ දත්ත යනුවෙනි.
·       මේ සදහා යොදා ගන්නේ සමාජ සමීක්ෂණ , කුටුම්භ සමීක්ෂණ , ප්‍රශ්නාවලින්, සංඛ්‍යාත්මක ක්‍රම යනාදියයි.
·       සමාජ ලෝකය පිළිබද “ නීති වැනි පැහැදිලි කිරීම් “  (law- like explanations ) කල හැක්කේ එවිට යයි ප්‍රත්‍යක්ෂමුල සමාජ විද්‍යාව සිතයි.
·       තම උපන්‍යාස පරික්ෂා කිරීමට ප්‍රමාණික දත්ත අවශ්‍ය බව සිතති. “ හුදු දත්ත “ (brute data )  පිළිබද ඇත්තේ දැඩි විශ්වාශයකි. එම නිසා නියැදි සමීක්ෂණ සිදු කිරීමටත් , දත්ත විශ්ලේෂණය කිරීමට අවශ්‍ය දියුණු සංඛ්‍යාන විද්‍යාත්මක හා ගණිතමය ක්‍රම වර්ධනය කිරීමටත් ප්‍රත්‍යක්ෂමුලවාදය සමත්ව ඇත. 
පශ්චාත් - ප්‍රත්‍යක්ෂමුලවාදී ඥාන මිමන්සාව : ප්‍රපන්චවේදය සහ  විධික්‍රමය
·       මොවුන් උනන්දුවක් දක්වන්නේ දත්ත වලටම  නොව , දත්ත පිටුපසින් ඇති මනුෂ්‍ය අත්දැකීම ගැනය. වාස්තවික දත්ත පිටුපස ඇති පුද්ගලික ක්‍රියාවලිය සහ අධ්‍යාශත්වය (intentionality ) ගුණාත්මකව තේරුම් ගැනීමේ විධි ක්‍රමයකි. ප්‍රපන්චවේදයෙන් එය යෝජනා  කෙරේ.
·       මනුෂ්‍ය අත්දැකීම් පිළිබද ගැඹුරු විස්තර (thick descriptions ) ගොඩ නැගීම සිදු කරයි .
·       මෙම ප්‍රපන්චවේදයෙන් අවදාරණය කරන්නේ හුදෙක් පැහැදිලි කිරීම් නොව (explaining ) නොව සමාජ ලෝකය අර්ථකතනාත්මකව තේරුම් ගැනීමයි . මනුෂ්‍ය ක්‍රියාවන් එම ක්‍රියාවන් කරන පුද්ගලයින්ගේ දෘෂ්ඨි කෝණයෙන්ම අර්ථකථනය කිරීමයි.
·       මේ සදහා විස්තෘත සම්මුඛ සාකච්චා , කණ්ඩායම් සාකච්චා යන ගුණාත්මක පර්යේෂණ විධික්‍රම භාවිතා කල හැක.
·       මනෝ විද්‍යාව , හෙද විද්‍යාව , අධ්‍යාපන විද්‍යාව , සමාජ සේවා විද්‍යාව වැනි ක්ෂේත්‍ර වල පර්යේෂණ ප්‍රපන්චවේදයෙන් මග පෙන්වනු ලැබේ.
·       පර්යේෂකයින් බොහෝ විට තමන් අධ්‍යනය කරන මනුෂ්‍යයින් සමග කෙරෙන ගුණාත්මක සංවාද ශ්‍රව්‍ය - දෘශ්‍ය පට වල වාර්තා කර ගනී.
·       සමාජ ලෝකය අත් දකින මනුෂ්‍යන්ට තම ක්‍රියාවන් පිලිබදව කරන අර්ථකතන ඔවුන්ගේම පරිකල්පනය සහ වචන ආශ්‍රයෙන් ඉදිරිපත් කිරීමයි. මෙහිදී , (understanding ) තේරුම් ගැනීම යන සංකල්පය භාවිතා වන්නේ පර්යේෂකයා ලබන අවබෝධයම නොව ප්‍රධාන වශයෙන්ම සමාජ පාත්‍රයන් සතු අවබෝධයයි.
·       සමාජ ලෝකය පර්යේෂකයා තේරුම් ගැනීමේදී සමාජ පාත්‍රයන් කතෘකයන් වශයෙන් සැලකීමේ හා ඔවුන්ගේ මනෝ මුල අත්දැකීමට ප්‍රමුඛත්වය දීමේ ප්‍රපන්චවේදය සතු ඥාන මිමන්සාත්මක ස්ථාවරයද මෙයින් ප්‍රකාශයට පත් වේ.
·       ස්වභාවික වස්තුන් මෙන් නොව මනුෂ්‍යන්ගේ ඇති ලක්ෂණයක් නම් ඔවුන් සමාජ ලෝකයේ ක්‍රියා කරන ගමන්ම , සමාජ ලෝකයද අර්ථකථනය කිරීමයි. තමන්ගේ ක්‍රියාවන්ද අර්ථකථනය කරයි. පර්යේෂකයා කරන්නේද අර්ථකතනමය ක්‍රියාවකි. ප්‍රපන්චවේදයේ මෙම ක්‍රියාවලිය හැදින්වෙන්නේ “ අර්ථකතනාත්මක ලුපය “ (interpretative loop )
පශ්චාත් - ප්‍රත්‍යක්ෂමුලවාදී ඥාන මිමන්සාව : මානව ප්‍රජා ක්‍රමවේදය සහ  විධික්‍රමය
මෙම ක්‍රමවේදය සමාජ විද්‍යාව තුල වර්ධනය වුයේ 1970 ගණන් වලදී ඇමරිකාවේදීය  .
·       මෙය ප්‍රපන්චවේදයේ අභාෂය ලැබූ ක්‍රමවෙදාත්මක හා විධික්‍රමික ප්‍රවේශයකි. එබැවින් , මානව ප්‍රජා ක්‍රමවේදයේ විධික්‍රමය , ප්‍රපන්චවේදයේ විධික්‍රමයට සමාන්තරය.
·       මානව  ප්‍රජා ක්‍රමවෙදින් උනන්දු වන්නේ සමාජ පාත්‍රයින්ගේ එදිනෙදා ජිවිතයේ ඇති අත්දැකීම් , භාවිතයන් , පරිකල්පන සහ වචන තුලින්ම ඒවායේ අර්ථයන් තුලින්ම සමාජ ලෝකය තේරුම් ගැනීමටය.
·        මානව ප්‍රජා ක්‍රමවේදයත් ඥාන සම්පාදනය පිලිබදව ඇති මනෝ මුලික / කතෘ මුලික ව්‍යාපෘතියකි.
·       සමාජ පාත්‍රයන්ගේම කටයුතු , එකී ක්‍රයාකාරකම් වල පසුබිම , සන්දර්භය යනාදිය සම්බන්ධව සමාජ පත්‍රයින්ම සතු දැනුමට සාධාරණය ඉටු කල හැකි විකල්ප ක්‍රමවේදයක් හා විධි ක්‍රමයක් ගොඩ නැගීමයි.
·       එකී පාත්‍රයින්ගේ ක්‍රියාකාරකම් පිලිබදව ප්‍රභවයෙන්ම ලැබෙන විස්තර කිරීම් (first – hand accounts ) වූ කලි සමාජ විද්‍යාත්මක තේරුම් ගැනීමට ඇති ඉතාම වටිනා මුල ද්‍රව්‍යයි.  
·       මානව ප්‍රජාවේදයේ විධික්‍රම කතෘකයා කේන්ද්‍ර කොටගත් (actorcentric ) සහ ( subject – oriented ) ඒවාය.
·       ඒවා ගුණාත්මක විධික්‍රමයන්ය. මානව ප්‍රජා ක්‍රමවේදීන් ප්‍රමාණික දත්ත ගැන එතරම් විශ්වාශ තබන්නේ නැත.
·       මේ සදහා සම්මුඛ සාකච්චා හා සභාගීත්ව නිරීක්ෂණ යන විධික්‍රම දෙකම භාවිතා කරයි. මානව ප්‍රජා ක්‍රමවේදීන් සිතන්නේ සමාජ පාත්‍රයින් “ ප්‍රයෝගික න්‍යායවාදීන් “ (practical theorists ) බවයි.
·       තමන්ගේ සමාජ ලෝකය තේරුම් ගැනීමට සහ අර්ථකථනය කිරීමට අවශ්‍ය විධික්‍රම හා න්‍යාය ඔවුන් සතුව තිබේ. එය වූ කලි මනුෂ්‍යයින් සතු “ අප්‍රකාශිත ඥානයයි “
·       මානව ප්‍රජා ක්‍රමවේදී පර්යේෂණ අවදානය යොමු කරන්නේ සමාජ ජිවිතයේ විශාල සිදුවීම් වලට නොව , නොවැදගත් හා නොවටිනා දේවල් ලෙස අප සාමාන්‍යයෙන් සලකන ව්දිනේදා ජිවිතයේ සිදුවීම් වලටය. 
විධික්‍රමය පිළිබද පශ්චාත් නුතන දැක්ම
ප්‍රංශ ජාතික චින්තකයකු වූ ලියොතාද් පශ්චාත් නුතන  චින්තනයේ ආරම්භක හා ප්‍රමුඛ පෙලේ දාර්ශනිකයෙකි. “ මහා ආඛ්‍යාන ගැන සැක පහල කිරීම “ පශ්චාත් නුතනවාදයේ ප්‍රධාන ලක්ෂණයකි.ලෝකය තේරුම්  නැගීමේදී ප්‍රබුද්ධ යුගයේදී භාවිතා කල ලිබරල්වාදය , මාක්ස්වාදය , ඓතිහාසික භෞතිකවාදය , නවීකරණය වැනි නුතනත්වයේ මහා න්‍යායන් පශ්චාත් නුතනයෙදී වලංගු නොවේ.  
·       පශ්චාත් නුතනවාදීහු යුරෝපිය ප්‍රබුද්ධ යුගයේ දාර්ශනික  ඥාන මිමන්සාත්මක , ක්‍රමවේදාත්මක  හා සහ න්‍යායික උරුමය ප්‍රතික්ෂේප කරති.
·       මොවුන්ගේ විධික්‍රම තුල සමාජ හා ඓතිහාසික ක්‍රියාවලින් තෙරුන් කරන මහා විශ්වමය න්‍යායන් නැත. ඇත්තේ කුඩා ක්ෂුද්‍ර න්‍යායන් හා ක්‍රියාවලින්ය.
·       විද්‍යාව නැතහොත් දර්ශනවාදය විසින් ගවේෂණය කල යුතු උත්තරානුභුතික (transcental ) සතයක් හෝ නිෂ්ඨාවක් හෝ නැත , එවැනි සත්‍යන් සොයා ගැනීමේ නීති - රීති ද නැත යන්නයි. මෙම තර්කය සදහන්ව ඇත්තේ ඇමරිකානු දාර්ශනිකයකු වූ රිචර්ඩ් රෝටී 1979 දී ලියු (philosopy and mirror of nature ) “ දර්ශනවාදය හා ස්වභාව ධර්මයේ ප්‍රතිබිම්බනය “ නම් කෘතියේය.
·       හේතුපල සම්බන්ධතාවය මොවුන්  ප්‍රතික්ෂේප කරමින් , “ අන්තර් - පාඨනත්වය (inter - textuality )  යන අදහස හදුන්ව දී ඇත. මෙහි ප්‍රධාන පරිමාවන් දෙකක් පිළිබද හදුන්වා ඇත.
                                  I.            යම්කිසි නිශ්චිත හේතුවක් සහ නිශ්චිත ප්‍රතිපලයක් අතර ඍජු සම්බන්ධතාවයක් ඇත යන්නයි.
                               II.            එක හේතුවකට ප්‍රමුඛත්වය දෙනවා වෙනුවට හේතුන් සහ පලයන් අතර ඇති සම්බන්ධතා වල බහුවිධ ඵලාත්මකත්වය යෝජනා කිරීමය. ඒ අනුව හේතුන් සහ ඵලයන් අතර සම්බන්ධතාවය තාවකාලික එකක්  බව පවසයි.
පර්යේෂකයා හේතු ඵල සම්බන්ධතාවය පැහැදිලි කරන්නේ , සරල හේතු ඵල සම්බන්ධතා රාමුවක සිට නොව හේතුන් ගණනාවක සහ ඵලයන් ගණනාවක අන්‍යොන්‍ය වශයෙන් සංකීර්ණ සම්බන්ධතා දැකිය හැකි විධික්‍රමික රාමුවක් තුලය.
·       පශ්චාත් නුතනවාදීන් උනන්දු වන්නේ සම්ප්‍රදායන් හා පිළිගත් නිතින්ගෙන් පිට ( ou t of the box ) ආකාරයේ පර්යේශනයන්ය.  ලිවිම පිළිබද න්‍යාය හා සම්පාදනය පිළිබද අත්හදා බැලීම් වලටය.
·       පවත්නා ඥානය , බැරෑරුම් විග්‍රහ , සියුම් තර්කන , පවත්නා ඥානය රැඩිකල් ලෙස ප්‍රශ්න කිරීම මෙම පශ්චාත් නුතනවාදීන්ගේ ලක්ෂණ වේ.
·       ප්‍රශ්න  වලට පිළිතුරු සපයනවා වෙනුවට අධිපති හා පවත්නා ඥානය අස්ථාවර  කරන ප්‍රශ්න ඇසීම පශ්චාත් නුතනවාදීන්ගේ ලක්ෂණ වේ.

( ජයදේව උයන්ගොඩ මහතාගේ ,  සමජියිය විද්‍යා පර්යේෂණ යෝජනාවලියක් ලිවිම. න්‍යායික හා ප්‍රයෝගික මග පෙන්වීමක් , යන කෘතිය ආශ්‍රයෙනි . )

Sunday, April 16, 2017

සමාජීය විද්‍යා පර්යේෂණ සහ දර්ශනවාදය




ඔබ නවක පර්යේෂකයෙකු   නම්  පර්යේෂණයක් සිදු කිරීමට  දර්ශනවාදය ගැන දැනුමක් තිබීම අවශ්‍ය වේ. පර්යේෂණයක් යනු 
  1. පර්යේෂණ විධික්‍රම 
  2. පර්යේෂකයන් කරන සොයා ගැනීම් 
  3. එළඹෙන නිගමන 
යන  කාරනා පහත සදහන් ප්‍රශ්න වලින් ප්‍රකාශයට පත්වේ. 
·       පර්යේෂකයකු ඇත්තටම කරන්නේ කුමක්ද ?
·       පර්යේෂණ සිදු කිරීමේදී කෙනෙකු නිශ්චිත විධික්‍රම අනුගමනය කරන්නේ ඇයි?
·       එවැනි නිශ්චිත විධික්‍රම පර්යේෂණයේදී අනුගමනය කල යුතුමද ?
·       පර්යේෂණ විධික්‍රම පිටුපස ඒවාට පදනම් වන මුලධර්ම , සිද්ධාන්ත , න්‍යාය තිබේද ?
·       පර්යේෂණයෙන් සොයා ගන්නා ලද දැනුම අනෙක් අය පිළිගනු ලබන්නේ කවර පදනමකින්ද ?
·       එම දැනුම පරික්ෂා කල හැකි මාර්ග මොනවාද ?
ඉහත ප්‍රශ්න කිරීම් වලට අනුව දර්ශනවාදය , විද්‍යාත්මක පර්යේෂණ , න්‍යායන් හා ප්‍රවේශයන් පිළිබද අන්‍යෝන්‍ය  සම්බන්ධතාවය සොයාගත හැක.
අතීතයේ විද්‍යාව හා දර්ශනය එකට පැවති  ඥාන විශේෂයක් බැවින් “ ස්වභාවික දර්ශනවාදය “ ( natural pilosophy ) නමින් හදුන්වනු ලැබිය.
ලෝකය පිළිබද සත්‍ය සෙවීමේ හා ලගාවිමේ නීති රීති සදහා පදනම සැපයුවේ එවකට සිටි දර්ශනිකයන්ය. මේ සදහා පාරභෞතිකවාදී විධික්‍රම භාවිතා කලේ දහසය වන සියවසේදීය  , ඇරිස්ටෝටල් ඒ අතර සිටි අයෙක් වේ.
එහෙත් , විද්‍යාව සහ දර්ශනවාදය එකිනෙකින් වෙන් වූ පසු , ලෝකය පිළිබද දැනුම සැපයීමට පාරභෞතිකවාදයට හැකිද යන්න ප්‍රශ්න මතුවිය .
ඒ අනුව , එම තර්කනය බිද වැටෙමින් , දැනුම පිළිබද විශ්වාශය තැබිය  හැක්කේ , ප්‍රයෝගික අත්දැකීම , ඉන්ද්‍රියමුල නිරීක්ෂණය හා ක්‍රමානුකුල අත්හදා බැලීම් තුලින් බව යන විද්‍යාත්මක විධික්‍රමය දාහත්වන සියවසදී ප්‍රැන්සිස් බේකන් විසින් වැඩි දියුණු කළේය. එහෙත් , ඔහු විසින්  විද්‍යාව සතු දාර්ශනික සංකල්ප පිළිගන්නා ලදී.
දර්ශනවාදය පර්යේෂණ සදහා අදාල වන්නේ , සංකල්ප පැහැදිලි හා නිරවුල් කරගැනීමට  යන්න බව පැවසුවත් , එම ප්‍රකාශය තුල ඊට වඩා වැඩි දෙයක් ඇති බව තහවුරු කර ඇත.
පර්යේෂකයන් විසින් සිදු කරන්නේ ඥාන සම්පාදනයයි. ( production of knoledge )
ඉහත දැක්වූ කාරනා පහත සදහන් ලෙස සරල කරගත හැක.
·       ලෝක ස්වභාවය හා සම්බන්ධ , එනම් සත්භාවවේදී ප්‍රශ්න (ontological)
·       ඥාන මිමංසාත්මක ප්‍රශ්න
·       ක්‍රමවෙදත්මක ප්‍රශ්න
·       විධික්‍රමය පිළිබද ප්‍රශ්න 

මින් පලවෙනි , දෙවැනි ක්‍රම පිළිබද උනන්දුව ඇත්තේ දාර්ශනිකයන්ටය. මේ සදහා සිදු කරන පර්යේෂණ ඉතා අඩුවේ. වැඩි නැඹුරුවක් ඇත්තේ , විධික්‍රමය පිළිබද ප්‍රශ්නකාරී ලෙස හැදෑරීමටයි. තුන්වෙනි ක්‍රමය සදහා පර්යේෂකයන්ගේ පෙළඹවීමද අඩු මට්ටමක ඇත. 

සත්භාවවේදය
සත්භාවවෙදයට අනුව ලෝකය යනු “ මනුෂ්‍යන් විසින් නිර්මාණය කර ඇති යථාර්තයකි”
මේ බැව් ප්‍රකාශ කරන්නේ සමාජ විද්‍යාඥයින් වේ.
ප්‍රපන්චවෙදය ( Phenomenology)  සහ මානව ප්‍රජා ක්‍රමවේදය ( Ethnomethodology) 
තව මතයක් නම් අප සෙවීමට උත්සහ ගන්නේ “ අපට එපිටින් තිබෙන වාස්තවික ලෝකයයි “
ස්වභාවික විද්‍යාඥයින්ගේ  මතය මෙය වේ. (අනුභූතිවාදී / ප්‍රත්‍යක්ෂමුලවාදී ) සමාජ විද්‍යාඥයින් වේ. 

ඥාන මිමන්සාව
ඥානය පිළිබද න්‍යාය සහ ඥානයට අවකාශ ලැබීමේ තත්වයන් පිළිබද මිස , (Conditions of posibility for knoledge) ඇගයුම්ශීලි විනිශ්චයන් ගැබ්ව නැත,
මාගේ පර්යේෂණයෙන් කිරීමට උත්සාහ දරන්නේ  “ තමන්ගේම සංස්කෘතික ඇස් වලින් හා තමන්ගේම සංස්කෘතික ප්‍රභේදන තුලින් ලෝකය දකින ආකාරය “ පිළිබද ස්ථාවරයක් පල කරන්නකි. 

ක්‍රමවේදය
මෙහිදී , සත්භාවේදී හා ඥාන මිමන්සාත්මක ප්‍රශ්න  මතු කෙරේ . ප්‍රත්‍යක්ෂමුලවාදය ක්‍රමවේදයක් හැටියට පදනම් වන්නේ ලෝකයේ ස්වභාවය හා ඥානමිමන්සාව , අනුභූතිවාදී උපකල්පන හා පදනම් මතය.
·       ප්‍රත්‍යක්ෂමුලවාදීන් උත්සහ ගන්නේ ලෝකය පිලිබදව වාස්තවික දැනුමක් සම්පාදනය කිරීමටය. එය , ඇගයුම් විනිශ්චයන්ගෙන් තොර එකකි.
·       මානව වංශවේදියකු සම්පාදනය කිරිමර උත්සහ ගන්නේ විෂය බද්ධ “ මනෝමුල” ඇගයුම් විනිශ්චයන් සහිත (normative ) සමාජ ක්‍රියාවකට තුඩු දෙන එකක් විය හැක. 

විධික්‍රම
පර්යේෂණ මෙවලම් වල ක්‍රමවෙදාත්මක පදනම් තිබේ. ක්‍රමවේදයේ ඥාන මිමන්සාත්මක පදනම තිබේ. ඥානමිමන්සව සත්භාවවේදයෙන් ව්‍යුත්පන්න වේ.
දර්ශනවාදයේ ප්‍රභේද දෙකක් ඇත. මෙම බෙදීම පර්යේෂණ ක්‍රමවේදයට හා විධික්‍රමයට  බලපායි.
1.  වස්තවිකවාදී (objectivist )
2. විෂයමුලවාදී (subjectivist )

Objectivist
·       වාස්තවික යථාර්තය හා මිනිස් මනස , ද්‍රව්‍ය සහ විඤ්ඤානය මේවා එකිනෙකට වෙනස්ව ස්වාධීනව පැවති.
·       වාස්තවික යථාර්තය ඥානනය කිරීමට ඇති මාර්ගය නිරීක්ෂණය හා මානයයි. (observation and mesurement) ඥානනය කරන්න සිටින්නේ ලෝකයට පරිබාහිරවය .
·       වාස්තවික යථාර්තය “ හුදු කරුණු “ (pure facts) ලෙස ග්‍රහණය කල හැක.
·       වාස්තවික දත්ත වල ඇත්තේ ගණනය කල හැකි හා වර්ගීකරණය කල හැකි කරුණු වේ.
·       මේ සදහා දත්ත එක්රැස් කල හැකි මාර්ග වන්නේ නියැදි සමීක්ෂණ , ප්‍රශ්නාවලි තුලින් තොරතුරු ලබා ගැනීම, සංඝණන පැවැත්වීම, දත්ත වර්ගීකරණය, සංඛ්‍යා විද්‍යාත්මක විග්‍රහ , පරිඝනක මාදිලින් ගොඩ නැගීම තුලින් දත්ත විශ්ලේෂණය . 

Subjectivist
·       යථාර්තය යනු මනුෂ්‍ය සංජානනයේ නිර්මාණයකි. මනුෂ්‍යයින් කරන්නේ තමන් ජිවත්වන විශයමුල ලෝකයක් ගොඩ නගා ගැනීමය. ලෝකයේ යථාර්තයන් බොහෝමයක්ම පවතී. මනුෂ්‍යයින් විසින්ම සමාජ හා සංස්කෘතික පරිකල්පනය ගොඩ නංවති.
·       ඥානනයට ඇති මග අත්දැකීමයි. යථාර්තය, ඉතිහාසය, නිර්මාණය කරන්නේ මනුෂ්‍යයින්ය. ලෝකය, යථාර්තය නිර්මාණය කරන්නේ සංකල්පිත ප්‍රභේදයන් තුලින්ය.
·       එම යථාර්තවාදයන් තේරුම් ගැනීමට මානව වංශවේදී  හෝ ප්‍රපංච වේදී හෝ ප්‍රවේශයන් අවශ්‍ය වේ.
·       වඩාත් සුදුසු පර්යේෂණ විධික්‍රමය නම් ,  ගුණාත්මක දත්ත ලබාගත හැකි සහභාගිත්ව නිරීක්ෂණ , විස්තෘත සම්මුඛ සාකච්චා හා පුද්ගල අත්දැකීම් පිළිබද ප්‍රථම පුරුෂ ආඛ්‍යාන හා විස්තෘත වර්තාවන්ය.
දහනම සියවස අගභාගය තෙක් සමාජ විද්‍යා හා විද්‍යාවේ දාර්ශනිකයින් අතර ක්‍රමවේද පිළිබද මහත් මතභේද හා විවාද පැවතුනි. ඒ අතර
·       එක් ගුරු කුලයක් පවසන්නේ , ස්වභාවික විද්‍යාවන් මනුෂ්‍යාගේ ක්‍රියාකාරකම් ගැන අධ්‍යනය කිරීමට ,  ගොඩ නගා ඇති පැහැදිලි කිරිම්,  න්‍යායන්ට සමාන පද්ධතීන් ගොඩ නැගීමෙන් සමාජීය විද්‍යාවන් විසින් වලක්වාලනු ඇති බවයි.
·       අනෙක් ගුරුකුලයට අනුව , සමාජීය ලෝකයේ හා ස්වභාව ලෝකයේ ව්‍යුහයන් අතර අතිමුලික බෙදීමක් ඇති බව පවසයි . එනම් , සමාජීය විද්‍යාවේ විධික්‍රමය මුළුමනින්ම ස්වභාවික විද්‍යා  විධික්‍රමයෙන් වෙනස් වන බවය.
·       ස්වභාවික විද්‍යාවන් ගනු දෙනු කරන්නේ ද්‍රව්‍යමය වස්තුන් හා ක්‍රියාවලින් ගැන වුවත් , සමාජීය විද්‍යාවන් ගනු දෙනු කරන්නේ , මනෝ විද්‍යාත්මක හා බුද්ධිමය වස්තුන් ගැන නිසාය.
·       ස්වභාවික විද්‍යා  විධික්‍රමයේ අරමුණ පැහැදිලි කිරීමත් , (explaining)  සමාජීය විද්‍යාවන්ගේ අරමුණ තේරුම් ගැනීමත් (understanding)  වේය යන්නයි.
පර්යේෂකයින් තමන් සම්පාදනය කර ඇති නව දැනුම ඉදිරිපත් කරන විට ඔවුන් සාමාන්‍යයෙන් මුහුණ දෙන අභියෝගය නම් , තම නිගමන වල  වලංගු බව ඒත්තු ගැන්වීම සහ නිගමන වලට පදනම් වූ දත්ත , සාක්ෂි හා තොරතුරු සොයා ගැනීමේ විධික්‍රමය සාධාරණය කිරීමයි. 

(ජයදේව උයන්ගොඩ මහතාගේ “සමාජියිය - මානවීය විද්‍යා පර්යේෂණ දාර්ශනික ක්‍රමවේදී  හැදින්වීමක් “ යන ග්‍රන්ථය ආශ්‍රයෙනි .)